Wie dichtbij een drukke weg woont, heeft twee keer zoveel kans te overlijden aan hart- en vaatziekten of aan een longaandoening. ,,Dit is een serieuze zaak. Het gaat niet om maanden maar om jaren van iemands leven.'. De bezoekers van een informatieavond over luchtvervuiling, afgelopen week in Maastricht, waren bezorgd. De lucht is verre van schoon, vooral langs de met stoplichten bezaaide autosnelweg A2 die dwars door de stad ligt. ,,Veel mensen denken dat het hier zo leuk wonen is, maar ze beseffen niet wat er met hun gezondheid gebeurt', zegt iemand. Een ander wijst op het verslechterde imago van de stad. ,,Mensen gaan liever in Heerlen wonen, omdat daar de lucht schoner is.' ,,De mensen moeten gewaarschuwd worden: als u kinderen heeft, ga dan niet bij een drukke snelweg wonen.' Laat nu de gemeente tonen wat zij waard is, zegt een man met overslaande stem: ,,Het is belachelijk dat hier parkeergarages middenin de stad zijn, waarvoor mensen eerst zeventien keer een rondje door het centrum moeten rijden. De gemeente is verantwoordelijk voor onze verslechterde gezondheid!' Maastricht behoort samen met Rotterdam, waar onlangs door Rijkswaterstaat een verlaging van de maximumsnelheid is ingevoerd om de luchtkwaliteit in Overschie te verbeteren, tot de steden waarvan een deel van de inwoners zwaar lijdt onder luchtvervuiling. Lange tijd is de toename van aandoeningen aan de luchtwegen toegeschreven aan het zogenoemde binnenmilieu, aan roken en aan huisstofmijt. ,,Maar we komen er steeds meer achter hoe belangrijk het buitenmilieu is, en dan met name de vervuiling door het wegverkeer', zegt prof.dr. Onno van Schayck, hoogleraar huisartsgeneeskunde aan de Universiteit Maastricht. De universiteit doet onderzoek naar de relatie tussen het wonen langs de autosnelweg A2 (,,Het enige stukje van de Route du Soleil met stoplichten') en de gezondheid van kinderen. Meer duidelijkheid over de schade door wegverkeer komt nu van een Nederlands onderzoek, gisteren gepubliceerd in The Lancet, van de universiteiten van Utrecht en Maastricht, het RIVM en TNO Zeist. Uit het onderzoek blijkt dat er een samenhang bestaat tussen luchtverontreiniging door wegverkeer en verhoogde sterfte aan aandoeningen van hart en longen. Oudere mensen die gedurende langere tijd langs een drukke weg wonen, hebben een bijna twee keer zo grote kans om aan deze aandoeningen te overlijden als ouderen die elders wonen, zo stelt onderzoeker dr.ir. Gerard Hoek, epidemioloog aan het Institute for Risk Assessment Sciences aan de universiteit van Utrecht. Tot de risicogroep behoren volgens de onderzoekers mensen die binnen honderd meter van een rijksweg of een provinciale weg wonen, alsmede mensen die binnen vijftig meter van een drukke stadsweg wonen, dat wil zeggen een weg die een belangrijke ontsluiting biedt aan wijken met meer dan vijftigduizend inwoners. Onderzocht is de blootstelling van deze mensen aan stikstofdioxide en `zwarte rook' ofwel roet, onverbrande partikels die deel uitmaken van de verzamelcategorie fijn stof en die vooral afkomstig zijn van vrachtwagens. Optrekkende dieseltrucks, zoals op de A2 in Maastricht met alle stoplichten, zijn de grootste vervuilers. Het onderzoek is een voortzetting van eerder Amerikaans onderzoek, waaruit blijkt dat stedelingen door de algemene luchtvervuiling in de stad al een iets grotere kans hebben, een factor 1.3 om precies te zijn, om aan hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen te overlijden dan in een ,,schone' situatie. Zo'n geheel schone omgeving bestaat ook in Nederland eigenlijk niet, onderstreept Hoek. ,,De blootstelling op het platteland in Groningen aan luchtvervuiling is minder dan in de grote steden, maar ook daar waait er van alles vanuit Rotterdam of vanuit het Ruhrgebied.' Uit het onderzoek blijkt niet hoe veel korter een mensenleven langs drukke wegen duurt dan in verder weg gelegen woningen. Hoek: ,,We hebben gekeken hoeveel mensen tussen de 55 en 69 jaar aan de aandoeningen stierven. Dat waren er langs drukke wegen meer. Maar uit Amerikaans onderzoek is wel gebleken dat de algemene luchtvervuiling in de steden leidt tot een kortere levensduur van één tot twee jaar, en met onze resultaten kun je er wel van uitgaan dat die periode zeker niet kleiner is. Het gaat niet om mensen die net even een paar maanden langer hadden geleefd als ze die ene ontsteking de baas hadden kunnen blijven. Dit zijn serieuze zaken.' De resultaten van het onderzoek geven, aldus de wetenschappers, verdere ondersteuning aan beleid om luchtvervuiling door wegverkeer te beperken. Hoek: ,,Het minste wat je erover kunt zeggen is dat het niet verstandig is om nieuwe situaties te creëren. Maar daar hebben de inwoners van Maastricht en Rotterdam niet veel aan. Ramen en deuren dichthouden is weinig effectief, omdat fijn stof door gaten en kieren heen dringt. Het beste is toch de emissies van auto's terugdringen, bussen op andere brandstof laten rijden en het vrachtverkeer aanpakken.' In Maastricht zullen binnenkort alle stadsbussen van een roetfilter zijn voorzien. ,,Relatief kleine aanpassingen hebben al veel effect,' zegt Sandra Akkermans van de Milieufederatie Limburg. Deze week verscheen een rapport `Stof tot nadenken' van alle twaalf provinciale milieufederaties en de stichting Natuur en Milieu met een pleidooi voor een verbod op dieselauto's in binnensteden. Uit het rapport: ,,De feiten zijn bekend, maar de overheid doet weinig.' Door Arjen Schreuder, Copyright: NRC Handelsblad, www.nrc.nl